Jaarlijks 300 winkels minder in Noord-Holland, maar buurtsuper handhaaft zich in kleine kern

Dat is een van de vragen die de ’Monitor detailhandel’ beantwoordt. Voor het negende jaar maakt de provincie Noord-Holland een dergelijke analyse van trends en ontwikkelingen in de detailhandel. Het maakt vergelijkingen trekken mogelijk. Zo blijkt bijvoorbeeld, dat sinds 2016 zeven dorpen een mini- of supermarkt hebben verloren. Daar staat tegenover, dat Bergen aan Zee juist een nieuwe supermarkt kreeg.

Vorig jaar verdwenen er geen supermarkten uit kleine kernen, maar kwamen er juist twee winkels bij. Een reformwinkel in Tuitjenhorn en een supermarkt in Nieuwe Niedorp. Daar waren weliswaar al winkels, één erbij kan een verschil maken.

Leegstand

Het aantal basis winkelvoorzieningen in kleine kernen lijkt niet méér onder druk te staan dan in grotere winkelgebieden in de provincie. ’Al kan de lokale impact groot zijn’, aldus de monitor. Het gemiddeld aantal winkels neemt in de hele provincie af en de leegstand groeit, zij het minder snel dan in de rest van het land.

Gedeputeerde Esther Rommel (Economie, VVD) is er blij mee. „De detailhandel is voor onze economie een belangrijke sector. Zo is bijna één op de tien Noord-Hollandse banen in de detailhandel. Maar het gaat niet alleen om harde cijfers: de detailhandel is ook onmisbaar voor leefbaarheid en vitaliteit van steden en dorpen, een belangrijk thema in het Noord-Hollandse coalitieakkoord.”

De werkgelegenheid groeide miniem. Vorig jaar bleken er slechts 180 banen bij te zijn gekomen ten opzichte van een jaar ervoor. Maar niet per se in winkels. Vooral de (online) bestelsector groeide; er waren meer bezorgers nodig. De banengroei in de detailhandel, waar 155.000 mensen werken, was minder dan in andere sectoren.

Energielabels

In de vorige monitor is voor het eerst gekeken naar energielabels van winkels. Ook dat maakt vergelijkingen mogelijk. „De detailhandel moet klaar zijn voor de toekomst. Op gebied van duurzaamheid is nog wel een slag te maken”, zegt de gedeputeerde, „vooral in oude binnensteden en wijken.” De provincie verstrekt subsidies op dit gebied.

Het aantal winkels daalde vorig jaar met driehonderd tot 14.706 op 1 januari van dit jaar. De monitor noemt als oorzaken samenvoegen van winkels, personeelstekort, terugbetalen van coronasteun en vergrijzing. Dat er driehonderd winkels per jaar verdwijnen, is een trend die in Noord-Holland al langer aan de gang is en naar verwachting blijft.

Met het stoppen van winkels neemt ook de leegstand toe. Vijf procent van de winkels staat leeg, dat is lager dan gemiddeld in ons land.

Nagelstudio

Een trend die dat percentage laag houdt, is het fenomeen dat de klassieke formule van een winkelgebied, waar mensen naartoe gaan om te shoppen, diffuser wordt. Waar in de binnensteden een winkel verdwijnt, komen horeca en dienstverlening in de plaats. En in de aanloopstraten woningen. Het maakt centra gemengd en interessanter voor de bezoeker, die er ook terecht kan voor een hapje en een drankje, de kapper en de nagelstudio.

Het traditionele winkelen verplaatst zich naar de periferie van dorpen en steden. Vier van de vijf grootste winkelgebieden, zijn dat soort perifere locaties.

Het gaat om Woonboulevard Zaandam, Overstad Alkmaar, Amsterdam-Zuidoost en Cruquius. De enige binnenstad in de top vijf die van Amsterdam. Die staat dan ook gelijk op 1 qua winkeloppervlak.

Na Zeeland en Limburg telt Noord-Holland het hoogste percentage zelfstandige winkels. Slechts 22,4 procent is onderdeel van een keten. Centrumgebieden zoals Naarden, Blaricum, Monnickendam, Edam en Volendam kennen zelfs 85 procent of meer zelfstandigen. Er zijn zelfs winkelgebieden waar alle winkels zelfstandig zijn. Hoewel dat niet altijd alles zegt over de het functioneren van het winkelgebied. Zo zitten in de Vissershaven van IJmuiden vier zelfstandige winkels tussen zeven leegstaande panden.